Stosowana Analiza Zachowania (SAZ) -

Stosowana Analiza Zachowania

Co to jest Stosowana Analiza Zachowania

Stosowana Analiza Zachowania to podejście naukowe, dokładnie zbadane i opisane, które umożliwia rozumienie i modyfikowanie zachowań. Wykorzystuje ona wieloletnie doświadczenia, liczne badania, teorie i zasady dotyczące zachowań rozumianych bardzo szeroko.

Dlaczego nasi pacjenci, klienci, dzieci zasługują na Stosowaną Analizę Zachowania (SAZ)?

Zastosowanie metody SAZ w terapii leży w najgłębiej pojętym interesie terapeuty oraz klienta czy pacjenta ze względu na jej unikalne właściwości:

skuteczność tej metody jest udokumentowana solidnymi badaniami naukowymi,
metoda ta przynosi wymierne korzyści zarówno samemu klientowi jak i osobom z jego otoczenia oraz całemu społeczeństwu.

W Polsce SAZ (ang. Applied Behavior Analysis – ABA) jest powszechnie kojarzona z terminem terapia behawioralna, który nie w pełni oddaje, czym SAZ jest rzeczywiście

Cel i zakres Stosowanej Analizy Zachowania

Głównym celem Stosowanej Analizy Zachowania jest spowodowanie znaczącej zmiany w istotnych społecznie zachowaniach klienta, pacjenta poprzez wykorzystanie podejścia opartego na nauce i analizie. Metoda ta znajduje zastosowanie w większości dziedzin życia (Dinovi, 2018), m.in. w edukacji specjalnej, w szkołach ogólnych, znacząco podnosząc efektywność pracy nauczycieli i osiągnięcia uczniów.

SAZ jest również szeroko wykorzystywana w pracy z menedżerami, korporacjami w ramach zarządzania zachowaniami w organizacji (OBM) (Cooper, Heron, Heward, 2013). Z technik SAZ korzystają logopedzi, trenerzy personalni, dietetycy itp.

W ramach Stosowanej Analizy Zachowania wykorzystujemy techniki, które wywodzą się z praw rządzących zachowaniem człowieka. Dzięki nim uczymy zachowań potrzebnych do niezależnego życia, adekwatnych społecznie umiejętności oraz niwelujemy problemy społeczne. (Łukasz Próchowicz, Psychologia w praktyce, nr 12, listopad 2018).

Stosowana Analiza Zachowania w terapii zaburzeń rozwoju dziecka, w tym autyzmu i zespołu Aspergera

Stosowana Analiza Zachowania, a szczególnie jej pozytywny nurt daje bardzo dobre rezultaty w terapii zaburzeń rozwoju dziecka, w tym autyzmu i zespołu Aspergera. Według badań naukowych zastosowanie tego modelu przynosi najlepsze i najszybsze efekty terapeutyczne a sam model terapii jest głęboko personalistyczny. W oparciu o wyłącznie pozytywne wzmocnienia intensyfikuje ciekawość poznawczą oraz harmonizuje indywidualny i całościowy rozwój dziecka.W Polsce model terapeutyczny pozytywnego nurtu Stosowanej Analizy Zachowania wykorzystywany jest z ogromnym powodzeniem w Przedszkolu Terapeutycznym IWRD oraz w Placówkach Rekomendowanych IWRD.

Cechy, które w syntetyczny sposób opisują Stosowaną Analizę Zachowania (SAZ) i zasadność jej wykorzystania

stosowana – koncentrujemy się na uczeniu zachowań społecznie istotnych,
behawioralna – skupiamy się na zachowaniu, które może być bezpośrednio obserwowane i mierzone,
analityczna – analizujemy zachowanie danej osoby i szukamy zależności pomiędzy wydarzeniami a tym zachowaniem,
technologiczna – stosowane techniki są tak opisane, aby mogły być powielane przez inne osoby,
koncepcyjnie systematyczna – sposoby postępowania i reagowania są opracowywane w oparciu o zasady kierujące zachowaniami,
efektywna – efekty podejmowanych interwencji są bezpośrednio mierzone, a na podstawie pomiarów podejmujemy dalsze decyzje, tak, aby umożliwić osiągnięcie zmian korzystnych dla pacjenta, klienta,
przynosząca zgeneralizowane skutki – jednym z priorytetów jest to, aby zmiany zachowania były utrwalone i zgeneralizowane na różne konteksty codziennego funkcjonowania,
skuteczność Stosowanej Analizy Zachowania.

Skuteczność Stosowanej Analizy Zachowania

Wielu naukowców dokumentowało efektywność terapii behawioralnej już we wczesnych latach 60-tych (np. Ferster, DeMyer, 1961; Wolf, Risley, Mees, 1964). Badania pokazujące zasadność prowadzenia terapii behawioralnej w przypadku osób z autyzmem zostały przeprowadzone przez O.I. Lovaasa w 1964 roku oraz w latach 1970-1984.

Po zaprezentowaniu osiągnięć programu Lovaasa opublikowano wiele badań nad skutecznością terapii behawioralnej. Dowiodły one efektywności oddziaływań terapeutycznych opartych na założeniach analizy behawioralnej prowadzonych zarówno w specjalnie do tego powołanych ośrodkach (np. Eikeseth, Smith, Jahr, Eldevik, 2002; Fenske, Zelenski, Krantz, McClannahan, 1985; Harris, Handleman, Gordon, Krostoff, Fuentes, 1991), jak i w warunkach domowych (np. Andersen, Avery, DiPietro, Edwards, Christian, 1987; Brinbrauer, Leach, 1993; Smith, Groen, Wynne, 2000; Weiss, 1999).

W badaniach tych przy użyciu wystandaryzowanych testów udowodniono, że u dzieci, które przez co najmniej dwa lata uczestniczyły w intensywnym behawioralnym programie wczesnej interwencji, nastąpiła znaczna poprawa w zakresie funkcjonowania poznawczego, zachowań werbalnych, społecznych. Niektóre dzieci dzięki terapii funkcjonowały na poziomie normy intelektualnej (Sigman i in., 1999; Eikeseth i in., 2002; Howard i in., 2004).